Volver

MANIFESTO GALEGO DO DÍA INTERNACIONAL DO TEATRO 2003

O actor Xoán Carlos Mexuto encargouse do Manifesto Galego no ano 2003.

Desde que fago teatro, sempre hai algunha vez que aparece incómoda e inoportuna a mesma pergunta, teimuda e retadora surprende-me, Por que fago teatro? Por que? Ante unha pergunta asi é difícil escapulir-se, e un comeza a buscar por entre os seus miolos unha resposta razonada e coerente, que abranxa todas e cada unha das razóns que o impelen a algo tan irracional como é facer teatro, ou sexa, subir a un escenário, a un estrado, a un estaribel, ou quizá tan só a unha banqueta para facer algo que sexa visto por outros. Dito asi semella unha parvada, e se cadra o é, pero levamos miles de anos facendo-o. Por iso é urxente que teñamos unha resposta xa, non vaia ser que levemos miles de anos facendo o gilipollas, como diria aquel xigante que tanto amou o noso teatro, e que tanto fixo para que este pudese existir, como foi Roberto Vidal Bolaño. Gracias, Roberto, porque a tua lembranza sempre espertará en nós a necesidade e a imperiosidade de nos facer esta pergunta, por que facemos teatro?

Eu confeso que non o sei, que non teño resposta, e ás veces mesmo caio no desánimo e penso que nunca serei quen de atopá-la, a miña resposta. E digo miña, porque outras si que as coñezo, e todos podemos aceder a elas facilmente, lé-las, estudá-las, e mesmo memorizá-las para repetí-las coma papagaios e poder asi deslumbrar a outros coa nosa sabedoria, e tranquilizar-nos a nós mesmos, porque en realidade non facemos mais que encobrir o baleiro que levamos dentro e o pouco sinceros que adoitamos ser con nós mesmos, e cos demais. É fundamental pois que teñamos a nosa própria resposta, pero todos nós sabemos como é a condenada, e como se esvae xusto no momento en que cremos que xa a temos, que xa conseguimos apañá-la. Ás veces creio que se o teatro segue vivo é porque até o de agora nengun ser humano conseguiu saber que é ou en que consiste exactamente esta loucura de facer teatro. Pero seguro que esta non é mais do que outra artimaña do meu ego para me tranquilizar. Asi que pola miña banda, decidin seguir subindo aos escenários, aos estrados, aos estaribeis, ou quizá tan só ás banquetas coa esperanza de que algun dia esa condenada se deixe seducir e teñamos por fin un encontro, ainda que sexa breve, iso abondaria.

Entrementres, digo, seguirei subindo, a onde me deixen, e sei que vós tamén, irmaos. Entramos xuntos nun espácio sen saber por que, temos en común a necesidade imperiosa de achar unha resposta esquiva, e ás veces cruel, e seguimos unha e outra vez, tentando apreixar un algo descoñecido do que non temos nen a mais remota ideia de por que nos interesa. Parece parvo, e pode que o sexa, porque é humano. E eu vos digo, desconfiade daqueles que en todo momento saben o porque soben aos escenários, aos estrados, daqueles que raramente montarian un estaribel trapalleiro ou se subirian a unha banqueta, por medo a perder a respeitabilidade. E é lóxico, o mellor para mentir é parecer respeitábel, e a certeza confere-lles un aquel de infalibilidade. Como competir contra isto?

Simplesmente, non deixando-nos enganar. E nós temos moito que dicer, nós, os homes e mulleres de teatro, porque sabemos que é imposíbel subir a un escenário e saber con certeza o que vai acontecer. Nen sequer sabemos por que o facemos, por que repetimos unha e outra vez a mesma escena. Por que seguimos repetindo o Tartufo de Moliere, por exemplo? Será para que cando algunha vez nos atopemos con el pola rua o poidamos recoñecer? Ou é para que non nos volvan a enganar os hipócritas e os mentireiros? Será por iso? Por que repetimos tantas veces a nai coraxe de Brecht? Ao mellor é para que non nos volvan convencer de que a guerra é a solución a todos os males da Humanidade. Por que repetimos Macbeth? Ubú rei? A resistíbel ascensión de Arturo Ui? Ou o Laudamuco, señor de ningures? Será para que non volvamos consentir que acedan ao poder aqueles que levan consigo a máscara da respeitabilidade e a temíbel arma da certeza? Pode que asi sexa. Pero por favor, que isto que eu vos digo non vos leve a nengunha certeza nen comecedes a pensar que eu son respeitábel, antes a morte. Lembrai que somos cómicos e que por tanto nunca nos han respeitar, por que non podemos responder sequer a unha sencilla pergunta. Por que facemos teatro?

Daquela, por que nos teñen tanto medo? Se nen sequer somos dignos do seu respeito por que nos queren facer calar? Porque saben que se algo podemos facer é recoñecer o mal teatro. E neste ano, lamentabelmente, tivemos que aturar unha má función tras outra, con mui maos guionistas, pésimos atores e con argumentos que de non seren baseados en feitos reais, serian para se botar a rir, pero para escachar coa risa, crede-me. Un barco que se afunde no noso mar ferindo-o de morte converte-se por obra e máxia do teatro mais ruin que eu teña visto na miña vida nunha situación controlada, e mesmo nunha regalia para todos os galegos, unha guerra anunciada de forma unilateral contra un pais debilitado por mais de dez anos dun bloqueo comercial cruel é a via mais rápida para chegar a unha paz duradeira e a unha xustiza eterna, ou algo asi. E ainda quererán o noso aplauso ao cair o pano! Por favor, irmaos do teatro, se algunha vez tivo sentido o patalexo non hai mellor momento que este para pó-lo en prática. Patalexade comigo contra este teatro da certeza e da respeitabilidade. Patalexade!

Iso é, patalexar con forza, amosar os dentes e dicer-lles, aqui estamos os indocumentados, os cans resentidos, os que non queremos o voso respeito nen as vosas migallas, porque ainda non tendo respostas sabemos recoñecer o mal teatro, e seguiremo-lo denunciando co noso patalexo para que nunca mais o teñamos que sofrer, nunca mais, irmaos, nunca.

Xoán Carlos Mexuto