Volver

MANIFESTO GALEGO NO DÍA MUNDIAL DO TEATRO, por Raúl Dans

Etiquetas:

A Xunta Directiva da AAAG escolleu na segunda edición dos Premios María Casares o dramaturgo Raúl Dans para redactar o Manifesto Galego

Isto non é un manifesto... Ou si.

En todo caso, non esperen atopar nestas notas mal fiadas as solucións aos nosos problemas, que os hai. Non vou facer propostas arriscadas para innovar a arte escénica e tampouco non vou falar de rebelión. Ningún exabrupto, nin chisco de erudición.

O único que eu podo facer sen rubor é sementar, de novo, a dúbida.

–E ti, rapaz? Que vas ser ti de maior?

–Astronauta

–Coitado! E non tes medo de ir tan alto?

–Pois actor.

Seica o teatro está en crise. Normal. Vivimos en tempos de crise. Ou mellor, sobrevivimos. Quizais algún de vostedes sentiu falar dun tempo sen crise. Eu non.

O teatro, pese á crise, tamén sobrevive. Talvez mesmo grazas a ela, conque bico calado. Pensen que, de non haber crise, veriámonos na obriga de creala. Somos carne de matadoiro. Se non hai conflito, acabouse o choio. Ademais, fóra do seu tempo, iso témolo oído, creba o espello do teatro. É, se cadra, o maior reproche que se lle pode facer á nosa arte, que arrenegue do tempo que lle tocou vivir.

De acordo, asumido. Temos obrigas a embute, si, pero tamén dereitos. Daquela, a que esperamos? Poñamos en marcha o mecanismo da mentira, tomemos a palabra, o xesto... Imos soltar un par de verdades!

–Collede un pano do cestón. Termade del, así, coas puntas do índice e o polgar, vale a man esquerda ou a dereita. Concentrádevos. Sodes parte dese pano, ou mellor, sodes o pano, un pano livián. Comeza a soprar o vento. O vento sopra e sopra, e vós sodes un pano que voa sen rumbo.

Urxe encontrar un camiño. A perrencha é o músculo, a paixón. Agora hai que usar a cabeza. Sobre todo, sen tardanza, cómpre tranquilizar o persoal. Que queremos? Cales son as nosas pretensións? Respostas. É o propio en tempos de crise. A ver... Un teatro real, que teña a capacidade de existir? Un teatro que fale de grandes e propias virtudes –por aí vai ben– cando outros falen de limitacións. Un teatro de actores, un teatro que non prescinda do público –cae de seu–, pois deixaría de ser. Un teatro que reivindique o individuo, que é, antes de nada, receptor en potencia e, xa que logo, susceptible de se interesar por aquilo que nutre o ánimo dos creadores e agora o mellor–, pois nas partes latexa o todo. Un teatro que transcenda do reflexo realista do momento –que frase!– para se converter na memoria sublimada dos homes. Un teatro que, da verdade e a particularidade das súas propostas, torne universal...

Un momento. Esquecemos algo. O que?

A dúbida, compañeiros. Despois de tomar o comprimido, xa saben, o tranquilizante, e de producir efecto, logo que? Seguiría a ter sentido o TEATRO? E o desacougo, a transgresión, mesmo das nosas máis fondas conviccións? Non é iso o TEATRO, unha pregunta sen resposta, un endiañado xogo sen final? Acaso non estamos na obriga de non caer precisamente niso, na trampa das respostas? A cabalo das respostas vén a caza, “a caza de bruxas”, iso de buscar culpables e de cortar cabezas. Mal camiño. Fede a exculpación de quen exerce de verdugo. Non, definitivamente, é mellor ficar no ámbito das preguntas. Poida que así conservemos a cabeza no seu sitio. Falo de sentido común, non de covardía.

–Conque es escritor...

–Son.

–E que escribes?

–Teatro

–Ah!

Un querería aproveitar para dicir que o teatro non só se escribe, senón que ademais se representa. Que tras os actores, canda eles, hai directores, escenógrafos, iluminadores, músicos, maquilladores, críticos e estudosos, programadores... e público; que aí fóra, nalgures, hai unha picota para cada un de nós. Volver sobre iso de que o teatro é a única arte viva –que paradoxo!– e irrepetible, que é efémera por definición e que non hai nada máis prezado que o que nace co fatal estigma.

Mais isto, con todo, non é un manifesto.

Quería facervos, facerme, unha chea de preguntas. Preguntas sobre as institucións, sobre a fantasmal Escola Superior de Arte Dramática, sobre as infraestruturas e as subvencións, sobre a lei da oferta e a demanda, sobre o noso compromiso como profesionais... Que nos incita a continuar? Por que teimamos?

–Aquí cheira a queimado

–Son eu

É que o teatro queima moito.

O bo dos tempos de crise é que, de súpeto, recuperas a liberdade de facerte preguntas. Non deixes de pasar a ocasión. A arada tamén queima, e o mar. Turra do carro das interrogantes sen descanso, con forza dos que saben de antemán que todo está perdido e que, coma o pasado, o futuro tamén ha ser tempo de crise, tempo de prioridades. Impera a idea de necesidade. E o teatro non é necesario para vivir...

Pero talvez si para sobrevivir.